Dijksma zoekt juiste publieke organisatievorm voor ProRail

ProRail wordt geen ‘agentschap’. Dat schrijft staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu in een brief aan de Tweede Kamer. Dijksma wil niet tornen aan de arbeidsvoorwaarden en het pensioen van personeel, een agentschap zou dergelijke gevolgen wel hebben. De vorm van een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) met rechtspositie voor ProRail wordt nu verder uitgewerkt.

ProRail is momenteel een privaat bedrijf en draait vrijwel volledig op belastinggeld, ongeveer 2 miljard euro per jaar. Het ‘publiek maken’ van ProRail geeft de betrokken bewindspersoon meer mogelijkheden om verantwoordelijkheid te kunnen dragen voor de besteding van belastinggeleden.

Uit een analyse van verschillende publieke vormen blijkt dat ‘een publiek agentschap’ ingrijpende gevolgen heeft voor de arbeidsvoorwaarden van het personeel van ProRail. Daarnaast ontstaat spanning ten aanzien van de onafhankelijke positie van ProRail als uitvoeringsorganisatie. Daar wil staatssecretaris Dijksma niet aan tornen.

Onafhankelijkheid waarborgen
Gevolgen voor het personeel kunnen voorkomen worden bij de specifieke instelling van een zbo met eigen rechtspositie voor ProRail. De huidige arbeidsvoorwaarden en pensioen blijven dan behouden. Verder blijft de onafhankelijkheid van ProRail het beste geborgd, net als de mogelijkheid om zelf de dagelijkse operatie in handen te houden.

Sturing openheid en financiën
Bij een zbo neemt het aantal sturingsmogelijkheden ten aanzien van prestaties, transparantie van informatie (een zbo valt onder de Wet openbaarheid van bestuur) en financiën (controle en instemming begroting) toe. Daarbij ligt een duidelijke eindverantwoordelijkheid bij de bewindspersoon.

Eind 2016 keuze voor organisatievorm
De tussenconclusie voor een zbo is een stap in het traject van de omvorming van ProRail tot een publieke organisatie. Na afronding van de analyse en gesprekken met betrokken partijen zal einde dit jaar een definitieve keuze worden gemaakt over de organisatievorm. Hierbij geldt de blijvende inzet om de verandering zonder financiële gevolgen voor reizigers en verladers te laten plaatsvinden.