Alex van Loon: Van verkeerstechnici naar T-shaped engineers

woensdag 2 oktober 2019
timer 5 min

“Zolang er verkeer is, is verkeerstechniek noodzakelijk om al het verkeer en vervoer in goede banen te leiden”, zegt Alex van Loon, adviseur wegverkeer bij Rijkswaterstaat. Maar het wegverkeerssysteem wordt steeds complexer met nieuwe opgaven en uitdagingen. Dat vraagt om een ‘T-shaped engineer’, een ingenieur met brede algemene kennis van het verkeers- en vervoersysteem die is gespecialiseerd in de verkeerstechniek.

Alex van Loon, adviseur wegverkeer en benutten bij Rijkswaterstaat-WVL en VIO-bestuurslid Kennis

Alex van Loon over de belangrijkste opgave waarvoor (verkeers)techniek oplossingen moet aandragen: “Het werkgebied van de verkeerskundige bestrijkt in principe het hele verkeers- en vervoerssysteem: het vlot en veilig van A naar B verplaatsen van mensen en goederen tegen economisch aanvaardbare kosten en met respect voor de leefomgeving.  De belangrijkste rol van de verkeerstechniek hierin is om dit fysiek mógelijk te maken via de verkeersinfrastructuur. Daarbij moet je rekening houden met de wensen, mogelijkheden en beperkingen van de gebruikers en hun vervoerswijzen.

Door de economische vooruitgang neemt het verkeer toe, en tegelijk ook de diversiteit van het aantal vervoersmiddelen. Denk hierbij aan het groeiend autogebruik, de toename van elektrisch rijden, de opkomst van slimme auto’s, het toenemend aantal varianten van logistieke voertuigen (van LZV tot bakfiets) en van langzaam-verkeersmiddelen (zoals e-bikes, scootmobielen en steps). En zeker niet te vergeten de voetgangers. De uitdaging is om al deze vervoerswijzen een veilige plek te bieden in de weginfrastructuur en in de openbare ruimte. En daarbij moeten keuzes worden gemaakt, vaak ook beleidsmatige keuzes.

Vanuit het toenemende belang van de volksgezondheid worden vanuit de leefomgeving en natuur steeds strengere eisen gesteld aan emissies van het gemotoriseerd verkeer. Elektrisch rijden en -fietsen kunnen hier  soelaas bieden. Wegbeheerders zijn al druk bezig hiervoor voorzieningen te treffen zoals laadpalen en snelfietsroutes. Hoewel een volledig autovrije stad nog ondenkbaar en onwenselijk is, is het een interessante gedachte om een stad eens omgekeerd te ontwerpen, vanuit de voetganger, de fiets, openbaar vervoer en dan de auto. Hoe zouden de weginfrastructuur en openbare ruimte er dan uitzien?”

De T-shaped engineer
Welke kennis en vaardigheden hebben verkeerstechnici nodig om ook de toekomstige verkeersinfrastructuur te ontwerpen? Van Loon: “Verkeerstechnici moeten natuurlijk wel kennis en begrip hebben van de verkeerskundige context en de functie van de infrastructuur. Ik zie verkeerstechniek ook meer als een specialisatie van de verkeerskundige. De T-shaped engineer vind ik hier een toepasselijke metafoor: de ingenieur met brede algemene kennis van het verkeers- en vervoersysteem die is gespecialiseerd in de verkeerstechniek. Zijn rol is om de openbare ruimte en verkeersinfrastructuur zo vorm te geven en in te richten zodat het voldoet aan de functie en het gebruik.

De Duurzaam Veilig-principes en ontwerprichtlijnen helpen om de juiste keuzes te maken. Aangezien in het verkeers- en vervoersysteem de mens de gebruiker is, is kennis omtrent menselijk gedrag onontbeerlijk. Daar ligt ook de belangrijkste kwaliteit van de verkeerstechnicus: het koppelen van techniek en gedragskennis en wel op zo’n manier dat het gebruik op een vanzelfsprekende en natuurlijke manier wordt gemanifesteerd. Denk hierbij aan een uniforme weginrichting, een herkenbare voorrangssituatie, een oversteekvoorziening in een rechtstreekse logische looproute, maar ook aan een op gebruik afgestemde verkeerslichtenregeling.

Nieuwe ontwikkelingen zoals de opkomst van de zelfrijdende auto, de diversiteit van fietsen en de toename van ouderen met een loop- en mobiliteitsbeperking leidt tot nieuwe uitdagingen. De creativiteit en inventiviteit van verkeertechnici zijn nodig om deze nieuwe gebruikers of gebruikskenmerken van de verkeersinfrastructuur in goede banen te leiden. Experimenten en pilots moeten een kans krijgen en praktijkgericht onderzoek is nodig om nieuwe inzichten te verkrijgen en de bestaande kennis aan te vullen.”

Is verkeerstechniek blijvend noodzakelijk?
Van Loon: “Zolang er verkeer is, is verkeerstechniek noodzakelijk om het verkeer en vervoer in al zijn hoedanigheden, soorten en maten in goede banen te leiden. Een aantal jaar geleden is de Vereniging Infra Ontwerp (VIO) vanuit de ingenieurs- en aannemerswereld ontstaan om de wegontwerpkennis als onderdeel van de verkeerstechniek in Nederland (en Vlaanderen) op een hoger peil te brengen. Enerzijds omdat het wegverkeerssysteem steeds complexer wordt met nieuwe opgaven en uitdagingen, anderzijds om de ervaringskennis uit projecten te bundelen en te delen.

Hoewel Rijkswaterstaat niet (meer) zelf ontwerpt maar wel vanuit de opdrachtgevende rol de kaders en richtlijnen ontwikkelt, zien we wel de meerwaarde om die kennis samen met de markt te ontwikkelen en te delen. De kennis- en onderwijsinstellingen helpen hierbij en maken het vak van infraontwerper interessanter voor studenten. Zo organiseerden we op 25 september samen met de VIO een interactieve kennissessie om samen koers te zetten naar een toekomstbestendig infraontwerp. Hierbij zijn experts van RWS en VIO-leden in gesprek gegaan over de kansen van smart mobility en zelfrijdende auto’s, klimaat en duurzaamheid, stedelijke mobiliteit en fiets voor het infraontwerp van de toekomst. Dit zijn trouwens ook thema’s die aan de orde komen bij het International Symposium on Highway Geometric Design, featuring The Urban Street Symposium, dat de VIO onder auspiciën van het Amerikaanse Transportation Research Board (TRB) volgend jaar juni in Amsterdam organiseert. Zo halen we de internationale infraontwerp-kennis naar Nederland en laten we de internationale experts zien hoe we dit in Nederland doen.

Daarnaast gaat Rijkswaterstaat  de samenwerking met de verkeerskundige hogescholen aan om voor de toekomst in voldoende verkeerskundigen te voorzien. Niet alleen voor onszelf maar ook voor onze partners in de samenwerking. Zo werken we samen aan de verjonging, vernieuwing en verduurzaming van onze infrastructuur en benutten we de kansen van smart mobility. En zo dragen we bij aan de verdere ontwikkeling van het Nederlandse verkeers- en vervoerssysteem.”

De creativiteit en inventiviteit van verkeertechnici zijn nodig om nieuwe gebruikers of gebruikskenmerken van de verkeersinfra in goede banen te leiden.

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.