Alex Tsakmakis: 'Iedereen is voetganger'

dinsdag 16 februari 2016
timer 4 min

Alex Tsakmakis,beleidsadviseur Mobiliteit bij de gemeente Utrecht, en penvoerder Actieplan voetgangers:

'Obstakels in de voetgangersruimte vinden we normaal, terwijl iedere reis start en eindigt met lopen'

In Utrecht is voor zover bekend het eerste Nederlandse voetgangers-Actieplan in uitvoering. Dit plan vloeit voort uit een gemeentelijke visie op een ‘aantrekkelijke en bereikbare’ stad. Dit is de cirkel waarmee je voetgangers in beeld brengt en ‘een plek’ geeft. Het resulteert in meer voetgangers, die meer uitgeven. Een gesprek met Alex Tsakmakis, beleidsadviseur Voetgangers en penvoerder van het Actieplan voetgangers in de Domstad.

Hoewel ‘voetgangers’ een aantal jaren geleden, organisatorisch aan Tsakmakis werden ‘toebedeeld’, noemt hij zich nu overtuigd, ‘aanjager van voetgangers’. ‘Zo’n aanjager is nodig binnen gemeenten’, legt Tsakmakis uit, ‘want voetgangers hebben een relatie met meerdere disciplines, zoals stedenbouw, economische zaken en ook volksgezondheid, maar hoe breng je die samen? Het gaat om een gemeentelijk en extern participatieproject dat veel synergie oplevert, maar dat vereist wel een centraal ‘voetgangersprogramma’.

Tsakmakis’ aanjaagfunctie startte zo’n drie jaar geleden. Een stevige interne lobby opende niet alleen de ogen van collega’s, maar ook zijn eigen ogen. ‘We vinden lopen allemaal zo normaal dat we er niet eens over praten en obstakels in de voetgangersruimte ook gewoon accepteren, terwijl we allemaal voetganger zijn. Iedere reis en tussenstop begint en eindigt met lopen. Desondanks komen voetgangers er vaak bekaaid af bij de vele disciplines die ermee te maken hebben.’

Goed beleid start met visie en ambitie
Tsakmakis stelt dat een breed gedragen beleid, start met een visie of een ambitie. ‘In Utrecht is dat het ambitiedocument ‘Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar’ (UAB) dat in 2012 is vastgesteld. Daarbij ligt voor de voetganger de focus op de aantrekkelijkheid en bereikbaarheid van economische kerngebieden, dan wel op ‘attractiepolen’, zoals OV-knooppunten en binnenstedelijke winkelcentra. Wil je daar voldoende bezoekers naartoe brengen, dan kom je uit op voorrang geven aan het langzaam verkeer, en dan komen, naast fietsers, ook voetgangers in beeld. Dit inzicht resulteerde vervolgens in een actieplan voetganger waarbij ook andere gemeentelijke disciplines zijn betrokken. Dit plan bevat deels stevige onderzoeksvragen en deels pilots in de openbare ruimte. De resultaten hiervan scherpen het beleid weer aan.’

Voetgangersonderzoek
Tsakmakis: ‘Deze kennis- en ervaringsacties zijn nodig omdat er heel weinig voetgangersonderzoek is. Ik ben ter inspiratie naar Walk 21 geweest en heb ook collega’s bezocht in andere steden. Uit deze zoektocht bleek dat we in Nederland op kennisgebied achterlopen op het buitenland. Het voetgangersbeleid staat in Nederland in de kinderschoenen. Om dit kennisniveau te ontwikkelen, willen we intern ‘voetgangerstrainingen’ verzorgen voor alle gemeentelijke afdelingen die te maken hebben met de inrichting van de openbare ruimte.’

Blauwdruk
‘Vervolgens ga je de straat op om de bestaande voetgangersbewegingen goed in beeld te krijgen. Olifantenpaadjes en ongewenste kris-krasbewegingen zijn signalen van foutief voetgangersontwerp en -beleid. Dat geldt ook voor het ontbreken van voetgangers op plekken, waar je ze juist graag zou willen ontvangen. Je wilt dus voetgangersstromen concentreren en ook spreiden over de stad. In Utrecht komen de meeste voetgangers vanaf het Centraal Station de stad in. Binnen een paar jaar opent station Vaartse Rijn, het nieuwe station voor de binnenstad waar de nieuwe tramlijn en alle stoptreinen stoppen. We kijken nu in het ontwerp al naar een optimaal aantrekkelijke en veilige looproute vanaf dit station naar de binnenstad. Zo trekken we nog meer voetgangers naar de binnenstad en spreiden we de bestaande voetgangersstromen. Heel concreet ontwerp je aantrekkelijke voetgangersverbindingen door met stakeholders fijnmazige voetgangersnetwerken te definiëren, de kwaliteit ervan te beoordelen en er een verbeterprogramma voor op te stellen. Dit stappenplan is een blauwdruk voor andere gemeenten.’

Instrumenten
Concreet benoemde instrumenten voor het voetgangersactieplan zijn onder meer een stadgesprek en de website ‘Voetgangersidee. ‘Daarnaast zoeken we naar projecten waarin ‘voetgangers’ kunnen aanhaken’, zegt Tsakmakis. ‘Eind april organiseren we een stadsgesprek met bewoners, bezoekers, ontwerpers, ondernemers, studenten, de Fietsersbond, de Ouderenbond en overige stakeholders. Vragen die daar centraal staan zijn: waar kunnen we het voetgangersgebied in de binnenstad uitbreiden. Is er dan sprake van verdringing van andere modaliteiten?. Zo ja, welke keuzes moeten er dan lokaal worden gemaakt tussen voetganger en fiets of auto? De website ’Voetgangersidee’ is een instrument om nog meer informatie over voetgangers en hun eigen ideeën te krijgen. Dit helpt ons ook om gerichte acties te nemen.’

Meerwaarde
In zijn algemeenheid leveren een voetgangersbeleid of een actieplan aantrekkelijke, veilige en bereikbare voetgangersgebieden op. Dat zie je in de praktijk weerspiegelt in een mooie openbare ruimte, schonere lucht, meer omzet en meer OV-reizigers. Maar een voetgangersbeleid komt in de praktijk niet makkelijk van de grond zonder een visie op de stad. Ten slotte kan een voetgangersvriendelijk politiek bestuur de voortgang echt versnellen.’

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.